تعداد پایین سلول های سفید خون
به گزارش مجله هدیه، کاهش تعداد سلول های سفید خون ممکن است به واسطه کمبود مواد غذایی، اختلالات خود ایمنی، بعضی عفونت ها، سرطان ها و داروهای شیمی درمان رخ دهد. تعداد پایین قند خون باعث حساسیت شدید افراد به عفونت ها و
مترجم: سهیلا حاجی زاده
منبع:راسخون
کاهش تعداد سلول های سفید خون ممکن است به واسطه کمبود مواد غذایی، اختلالات خود ایمنی، بعضی عفونت ها، سرطان ها و داروهای شیمی درمان رخ دهد. تعداد پایین قند خون باعث حساسیت شدید افراد به عفونت ها و بیماری ها می گردد.
خون، بافت همبند خون در بدن ما بوده که از سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و پلاکت های معلق در محیطی مایع به نام پلاسما تشکیل شده است. اجزاء سلولی و غیر سلولی خون همراه با هم نقش مهمی در چندین فرایند سیستم ایمنی بدن ایفاء می نمایند.
سلول های سفید خون یا لنفوسیت ها از سلول های پیش ساز به وسیله فرایندی به نام هماتوپوئیز فراوری شده که در مغز استخوان ایجاد می گردد. بعضی از سلول های سفید نابالغ در مغز استخوان به بلوغ می رسند و سپس وارد جریان خون می گردند، در حالی که بعضی دیگر از این سلول ها به صورت مستقیم به درون جریان خون انتشار یافته و بعدا در بافت های مختلف بالغ می شوند. همه انواع مختلف سلول های سفید خون یعنی لنفوسیت هایی مانند بازوفیل ها، ائوزوفیل ها و نوتروفیل ها و بعلاوه آگرانولوسیت ها که شامل لنفوسیت ها هستند، سلول های دندریتی، مونوسیت ها و ماکروفاژها از مهم ترین بخش سیستم ایمنی بدن می باشند.
تعداد کل این سلول های سفید خون تحت شرایز نرمال در محدوده بین 4000 و 10000 در هر لیتر خون می باشد. تعداد پایین گلبول های سفید خون به وسیله مقادیر زیر 4000 در هر میکرولیتر تعیین می گردد. چنین تعداد پایینی می تواند حاصل کمبود مواد غذایی، عفونت های خاص، بیماری هایی که مغز استخوان را تحت تاثیر قرار می دهد، اختلالات خود ایمنی و بعلاوه بعضی از عوامل شیمی درمانی باشد. تعداد پایین سلول های سفید خون باعث ضعف سیستم ایمنی شده و منجر به افزایش خطر بروز عفونت در بدن می گردد.
علل کاهش تعداد سلول های سفید خون
کاهش تعداد سلول های سفید خون ممکن است به واسطه بروز بعضی اختلالات در خونسازی و تغییر بقاء سلول های بالغ و نابالغ سفید خون رخ دهد. در بیشتر موارد، لکوپنی حاصل تعداد پایین نوتروفیل بوده و بعضی مواقع نیز به واسطه کاهش لنفوسیت ها می باشد. این شرایط ممکن است به دلیل عوامل زیر رخ دهد:سوء تغذیه
کمبود ویتامین و مواد معدنی و بعلاوه انواع خاصی از آنمی ها می تواند فراوری و بلوغ سلول های سفید خون را تحت تاثیر قرار داده و بنابراین منجر به کاهش سطوح آن ها در خون می گردد. کمبود روی، مس و بعلاوه کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به کاهش تعداد نوتروفیل ها شده و از این رو باعث کاهش تعداد سلول های سفید خون می گردد.عفونت ها
بیماری زایی بعضی ویروس ها و باکتری ها منجر به آسیب به لنفوسیت شده که این امر باعث کاهش سریع تعداد سلول های سفید خوند در دو روز اول بعد از عفونت می گردد. چنین لکوپنی ممکن است برای مدت سه تا هفت روز ادامه داشته باید و یکی از ویژگی های شاخص هپاتیت ویروسی، آبله، حصبه، عفونت های باکتریایی و بعلاوه عفونت های ناشی از ویروس اپشتین بار می باشد.ایدز نیز به وسیله کاهش مشابه در تعداد سلول های سفید خون تشخیص داده شده که در طول 6 تا 12 هفته بعد از بروز عفونت رخ می دهد. این فاز در پی افزایش تعداد لنفوسیت ها اتفاق افتاده، اما این تعداد به سطح نرمال نمی رسند.
اختلالات خود ایمنی
بعضی از اختلالات خود ایمنی به وسیله تخریب سلول های بنیادی خونساز و بعلاوه لنفوسیت های بالغ تشخیص داده می گردد. این اختلالات شامل لوپوس اریتماتو سیستمیک، آرتریت روماتوئید و بیماری سیلیاک می باشد.فعالیت بیش از حد طحال
طحال مسئول تخریب سلول های خون قدیمی و آسیب دیده می باشد. فعالیت بیش از حد طحال منجر به تخریب سلول های خونی می گردد. در نتیجه تعداد سلول های خونی کاهش پیدا می نماید. علاوه بر لکوپنی ، علائم و نشانه های دیگر شامل بیماری بزرگ طحالی یا اسپلنومگالی و بعلاوه درد شکم می باشد. فعالیت بیش از حد طحال در خصوص سیروز کبدی، مالاریا و بیماری گوشه مشاهده می گردد.سندروم میلودیسپلاستیک
سندروم میلودیسپلاستیک بیماری است که شامل آسیب یا نقض در سلول های میلوئیدی و یا بوده که در مجموع به عنوان سندروم میلودیسپلاستیک شناخته می گردد. در بسیاری موارد، دلیل سندروم میلودیسپلاستیک نمی تواند شناسایی گردد و افراد اغلب در مراحل اولیه بیماری بدون علامت هستند. این بیماری در طول آزمایشات خون روتین و یا هنگام آنالیز بعضی بیماری های خاص تشخیص داده می گردد. با این حال، علائمی مانند خستگی، ناراحتی عمومی، تنگی نفس، کبودی و غیره ممکن است در صورت بروز این بیماری مشاهده گردد.سرطان
اگرچه سرطان خون و سرطان مغز استخون به وسیله افزایش فراوری سلول های سفید خون تشخیص داده می گردد، اما شرایطی که منجر به تکثیر کنترل نشده سلول های نابالغ می گردد، باعث بروز لکوپنی می گردد. این امر به دلیل افزایش چنین سلول های نابالغ غیر نرمال بوده که منجر به محدود شدن رشد نرمال سلول های سفید خون می گردد. در نتیجه تعداد سلول های سفبد خون در حال گردش در خون پایین می باشد. مثال هایی از این بیماری ها شامل مولتیپل میلوما، لوسمی لنفوسیتی حاد، لوسمی میلوئیدی حاد و لنفوم خاص می باشد.بیماری ها
لیکوپنی ممکن است به عنوان اثرات جانبی داروهای سرکوب نماینده سیستم ایمنی، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و بعلاوه شیمی درمانی و پرتو درمانی به ویژه در خصوص درمان سرطان خون رخ دهد. این داروها تکثیر سلول های خون را در مغز استخوان تحت تاثیر قرار می دهند و از این رو منجر به کاهش تعداد سلول های سفید خون می گردند. مثال هایی از این داروها شامل آزاتیوپرین، سیکلوفسفامید، مشتقات فنوتیازین و غیره می باشد. با این حال، وقوع لیکوپنی وابسته به ترکیب دقیق و دوز داروها دارد.اثرات و علائم
سلول های سفید خون مسئول ایمنی در برابر عوامل عفونی بوده و بخش مهمی از بازوی حفاظتی بدن ما را تشکیل می دهد. کاهش تعداد این سلول ها منجر به افزایش حساسیت بدن به عفونت ها می گردد. سینوزیت ویروسی و آنفولانزا، عفونت های باکتریایی و بعلاوه بهبود آهسته بعد از بروز بیماری می تواند از علائم تعیین سیستم ایمنی تضعیف شده بوده و از این رو ممکن است باعث بروز لیکوپنی گردد. عفونت های موجود در سیستم گوارش، ریه ها، گلو و مثانه نیز ممکن است بعضی مثال های دیگر در این رابطه باشد.کاهش تعداد سلول های سفید خون باعث افزایش خطر بروز عفونت در بدن می گردد. بر اساس گزارشات موسسه تحقیقات سرطان بیمارستان جیمز، خطر بروز عفونت مرتبط با کاهش تعداد سلول های سفید خون به توضیح زیر می باشد:
تعداد سلول های سفید خون (در میکرولیتر خون) ANC
(در میکرولیتر خون) خطر بروز عفونت
10000 5000 طبیعی
5000 2500 پایین
2000 1000 میانه
1000 500 بالا
درمان
آزمایش خون برای تعداد کامل خون به منظور شناسایی تعداد پایین سلول های سفید خون ضروری می باشد. علاوه بر این، آنالیز های بیشتر از مغز استخوان ممکن است به منظور درک دلیل دقیق این عارضه مورد احتیاج باشد. روش های درمانی در این زمان به شرایط بیماری و اختلالاتی که منجر به بروز لیکوپنی شده، بستگی دارد.با این حال، بعضی از گزینه های شایع درمانی شامل استفاده از فاکتور رشد بوده که فراوری سلول های سفید خون را تحریک می نماید. مثال هایی در این زمینه شامل فیلگرستم و پگفیل گراستیم می باشد. علاوه بر این، عوامل آنتی بیوتیکی و ضد ویروسی نیز ممکن است در خصوص عفونت ها تجویز شوند.
در خصوص لیکوپنی ناشی از شیمی درمانی، فاکتورهای رشد ممکن است تجویز شوند. با این حال، تنظیم دقیق داروها بستگی به نوع سرطان، شدت آن و بعلاوه نوع کاهش سلول های سفید خون دارد.