نمایه سازی کل نشریات کیفی دنیا توسط پایگاه استنادی دنیا اسلام - مجله هدیه

محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام (ISC) گفت: مرکز منطقه ای علوم و فناوری و پایگاه استنادی با توجه به مسئله پاندمی ویروس کرونا و عدم امکان برگزاری جلسات حضوری، تسریع تعاملات با دانشگاه ها و مراکز علمی پژوهشی و صرفه جویی در هزینه ها، جلساتی را در قالب ویدئو کنفرانس برگزار می نماید.

وی اضافه نمود: در طی این دیدارها ضمن آشنایی با ظرفیت ها و نیازهای دو طرف، در مورد انجام تفاهم های لازم برای گسترش سطح همکاری ها اقدام به عمل می آید. در ضمنً در صورتی که پیشتر بین دو طرف تفاهم نامه ای امضا شده باشد پیگیری آن تفاهم نامه نیز در دستور کار خواهد بود.

سرپرست پایگاه استنادی اضافه نمود: پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام به عنوان یک نظام استنادی بین المللی تعاملات بسیار خوب و گسترده ای را در سطح ایران و کشورهای اسلامی برنامه ریزی یا عملیاتی نموده است که از آن جمله می توان به تعاملات متنوع با آیسسکو، سازمان D8، سازمان OIC، کامستک، آسایهل و ... اشاره نمود.

دهقانی با مروری بر خدمات جدید مرکز منطقه ای و ISC به خصوص از شروع سال 1398 به این سو، به معرفی نماگر کوید-19 (https://maps.isc.gov.ir/covid19/#/world) پرداخت.

وی به معرفی رتبه بندی های دنیای ISC و D8 که از سوی ISC انجام می گردد پرداخت و گفت: رتبه بندی D8 نقش بسیار پررنگی در بین دانشگاه های کشور های اسلامی دارد چرا که حدود 75 درصد مقالات دانشگاه های کشورهای اسلامی، در هشت کشور عضو D8 (ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه) نمایه می گردد. این کشورها در رتبه بندی های بین المللی نیز نقش بسزایی در سطح کشورهای اسلامی دارند.

رئیس مرکز منطقه ای علوم و فناوری ادامه داد: پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام (ISC) در حال گسترش افق دید خود و هرچه بین المللی تر کردن فعالیت ها و خدمات خود است و در یکی دیگر از گام های بعدی، نمایه سازی کل نشریات کیفی دنیا را در برنامه دارد.

وی گفت: به همین دلیل، از آنجا که نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی یکی از چالش های ارتباط علمی در دنیای امروز است و تاثیر منفی و مستقیمی بر کیفیت پژوهش و مرجعیت علمی کشور دارد، مسئولیت شناسایی نشریات و ناشران کم اعتبار، نامعتبر و جعلی، طبق معیارها و شاخص های علمی مصوب از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام (ISC) واگذار شده است.

دهقانی گفت: حساسیت های موجود در سطح دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در مورد کیفیت تولیدات علمی و اولویت های این حوزه در پیشبرد اهداف کلان علم و فناوری، همچنین نقشه جامع علمی کشور از جمله دلایل واگذاری این مسئولیت به ISC بوده است.

وی اضافه نمود: مسئولیت روزآمد سازی و پایش تمام این امور به صورت مداوم بر عهده پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام (ISC) است و نشریات و ناشران باید برای جلوگیری از ورود به فهرست نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی، نسبت به رعایت معیار ها و ضوابط تعیین شده از سوی ISC اهتمام ورزند که این امر خود باعث ارتقای نشریات داخلی در مقایسه با نشریات دیگر کشورها خواهد شد.

دهقانی گفت: شاخص های علمی شناسایی ناشران و نشریات کم اعتبار و نامعتبر با هدف راهنمایی پژوهشگران به سمت انتشار کارهای علمی در مجلات معتبر بین المللی، تهیه شده و در قالب فهرستی در سامانه ای مجزا تحت عنوان فهرست نشریات کم اعتبار، جعلی و نامعتبر ارایه شد است. در حال حاضر این فهرست شامل سه هزار و 164 نشریه کم اعتبار، نامعتبر یا جعلی است که البته فهرست نشریات به طور مرتب و با ذکر تاریخ به روز رسانی می گردد.

دکتر وحید احمدی، رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه این جلسه اضافه نمود: مرکز تحقیقات با داشتن هفت گروه علمی وظایف مهمی از جمله شناسایی درخت علم و مطالعه در تعیین سهم مطلوب کشور از آن در آینده؛ تحقیق در بومی سازی روش های علمی سنجش علم و فناوری و تعیین وضع موجود با استفاده از این روش ها؛ مسأله شناسی نظام علمی کشور با تمرکز بر حوزه پژوهش و فناوری با رویکرد فرابخشی را برعهده دارد.

وی اضافه نمود: تصمیم سازی، خط مشی سازی و تهیه راهبرد و برنامه برای رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب؛ مطالعه و ارائه روش های مناسب ترویج علم در راستای سیاست ها و برنامه های توسعه علمی؛ انجام تحقیقات بنیادی، توسعه ای، کاربردی بر اساس اصل مأموریت گرایی و با تمرکز خاص بر زمینه های سیاستگذاری، برنامه ریزی، نظارت و ارزیابی از دیگر وظایف این مرکز است.

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور یادآور شد: این مرکز متولی تهیه گزارش پایش و ارزیابی بخش آموزش، پژوهش و فناوری کشور است و در این طرح با هدف تحلیل شرایط علم، فناوری و نوآوری ایران در حوزه های پژوهش و فناوری، آموزش عالی و عمومی، روندهای چهار سال گذشته و تحلیل و شناسایی مهم ترین چالش ها و مسائل فراروی پژوهش و فناوری، یک مطالعه پیمایشی در مورد شرایط علم و فناوری و نوآوری در کشور انجام خواهد شد. بدین منظور در گام اول شاخص ها و معیارهای ارزیابی با توافق بین کارفرما و مجری نهایی خواهد شد.

وی اضافه نمود: پیرو تفاهم نامه امضا شده بین دو مجموعه، تشکیل کمیته مشترک با اولویت بندی مفاد تفاهم نامه لازم است و امید است با پیگیری این کمیته مشترک و برگزاری نشست های مجازی در همین خصوص، در سال 1399 دست کم دو بند از این تفاهم نامه عملیاتی سازی گردد.

احمدی با توجه به پتانسیل ها و ماموریت های گسترده دو مجموعه در سطوح ملی و بین المللی، به همکاری دو مجموعه برای تحلیل گزارش های علم و فناوری تاکید نمود و گفت: مرکز منطقه ای، پایگاه استنادی و مرکز تحقیقات باید از تمام ابزارهایی که در اختیار دارند برای انتقال و تبادل دانش با دنیای علم استفاده نمایند.

در ادامه، دکتر منصور حقیقت معاون پژوهش و فناوری ISC گفت: پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام (ISC) با توجه به ماموریت های ملی و بین المللی که دارد، می تواند با مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور به منظور پیشبرد اهداف کلان سیاست گذاری های علمی کشور تعاملات علمی بسیار مفیدی داشته باشد.

حقیقت با بیان اینکه یکی از مهمترین شاخص های علمی کشور معتبر بودن محل انتشار یافته های علمی در مجلات بین المللی است، گفت: یکی از ماموریت ها و وظایف اساسی پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام، ثبت و ارزش گذاری کمّی و کیفی و رتبه بندی نشریات و سایر تولیدات علمی در زیرمجموعه های پایگاه پس از طی مراحل ارزیابی است.

وی گفت: سطح بندی نشریات، بر مبنای ارزیابی بر اساس ساختار و نیز مبتنی بر داده های علم سنجی در سه دسته نشریات اولیه (Primary List)، لیست انتظار (Waiting List) و نشریات هسته (Core Collection) در گروه آنالیز های استنادی ISC در حال اجرا است که پژوهشگران و اعضای هیئت علمی می توانند با مراجعه به وبگاه پایگاه استنادی و بخش سامانه نشریات علمی دنیا اسلام از این سامانه استفاده نمایند.

معاون پژوهش و فناوری ISC اضافه نمود: پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام برای تمام دانشگاه ها در حال طراحی سامانه ای است که در آن اطلاعاتی از قبیل نام اعضای هیئت علمی، مقالات و نمودارهای تحلیلی شرایط علمی دانشگاه، حوزه های موضوعی علمی دانشگاه گنجانده می گردد. این امر به یکدست شدن و استاندارد سازی وابستگی سازمانی یاری فراوانی خواهد نمود.

دکتر محمدرضا فلاحتی قدیمی فومنی مشاور ریاست و مدیر اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مرکز منطقه ای و ISC در ادامه جلسه گفت: با توجه به شرایط کنوی و شیوع ویروس کرونا، از بهمن سال 98، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری پایگاه های مقالات فارسی تمام متن خود را به صورت رایگان در اختیار جامعه علمی قرار داده است.

وی پیشنهاد کرد: کارگروه عملیاتی سازی تفاهم نامه فعال سازی گردد. همکاری های مشترک علمی در تالیف و ترجمه کتاب های مطرح در حوزه های پر کاربرد آینده (لبه علم)، همکاری دو مجموعه برای تهیه شبکه محققان کشور، همکاری مشترک در تعاملات بین الملل و به خصوص در سطح کشورهای اسلامی و همکاری در سیاستگذاری های علم، پژوهش و فناوری به خصوص در حوزه رتبه بندی دانشگاه ها و اعتبار سنجی نشریات صورت گیرد.

در این جلسه مقرر شد کمیته ای مشترک از هر سه مجموعه مرکز منطقه ای، پایگاه استنادی و مرکز تحقیقات برای عملیاتی سازی تفاهم نامه تشکیل و اولویت های اجرایی تعیین گردد.

مقرر شد درخصوص انجام طرح های پژوهشی و تالیف و ترجمه کتاب های مطرح در حوزه های پر کاربرد آینده (لبه علم) با مشارکت جامعه علمی، بین سه مجموعه همکاری انجام گردد.

همچنین مقرر شد همکاری مشترک در تعاملات بین الملل و به خصوص در سطح کشورهای اسلامی صورت پذیرد و در سیاست گذاری های علم، پژوهش و فناوری به خصوص در حوزه رتبه بندی دانشگاه ها و اعتبار سنجی نشریات همکاری گردد.