دارا دوم در نهایت چه شد؟ ، آخرین جزئیات دومین ETF دولتی در بورس
به گزارش مجله هدیه، به گزارش خبرنگاران، نگرانی بازار از توقف عرضه دارادوم تنها در دو روز 294 هزار میلیارد تومان از ارزش بورس تهران کاست. دیروز خاتمه پس از دو روز کشمکش میان وزارتخانه ها و التهاب در بازارسهام، وزیر امور مالی و دارایی، نحوه پذیره نویسی واحدهای صندوق سرمایه گذاری دولت در سهام شرکت های پالایشگاهی موسوم به دارادوم را تعیین کرد. بر این اساس مقرر شد طرح عرضه بلوکی سهام پالایشگاه ها در بورس تهران از دستور کار خارج گردد و سهام 4 پالایشگاه دولتی در قالب فروش واحدهای صندوق دارادوم در نخستین چهارشنبه شهریورماه و همزمان با هفته دولت عرضه گردد.
عرضه دارا دوم در نخستین چهارشنبه شهریورماه قطعی شد. این خبر را وزیر اقتصاد داد و نسبت به آنچه در دو روز گذشته بازار سرمایه را ملتهب نموده بود، شفاف سازی کرد. همزمان اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور و علی ربیعی، سخنگوی دولت، با انتشار توییت هایی کوشش کردند اعتبار کاهش یافته دولت در میان افکار عمومی بازار سرمایه را ترمیم نمایند. جهانگیری نوشت: این توافق مورد حمایت قاطع دولت است و در روزهای آینده حتما اجرایی خواهد شد.
علی ربیعی نیز ضمن اشاره به هماهنگ شدن امور مربوط در ستاد اقتصادی دولت، این نهاد را به طور کامل به دستور رئیس جمهور پایبند دانست و اضافه کرد: حمایت از همه بخش های اقتصاد، سیاست تعطیل نشدنی دولت است. این سخنان پس از آن مطرح شد که کشمکش دوروزه میان وزارت خانه های نفت و اقتصاد، تامین اقتصادی دولت در بازار سرمایه از سهام پالایشی را در هاله ای از ابهام فرو برده و 294 هزار میلیارد تومان از ارزش بورس تهران کاسته بود.
درج یک خبر، آغاز یک اتفاق
رسانه ای کردن یک اختلاف نظر واقعا چقدر هزینه دارد؟ روز یکشنبه بود که خبر لغو عرضه دارادوم به دلیل مخالفت وزارت نفت منتشر شد و بسیاری را درخصوص رشد بیشتر قیمت ها در بازار سهام نگران کرد. همین امر سبب شد در دو روز اخیر شاهد شکل گیری صف فروش در بسیاری از نمادهای بازار سرمایه باشیم و شاخص کل بورس تهران در دو روز گذشته افتی کم سابقه را شاهد باشد. تغییر جهت قیمت ها در دو روز گذشته سبب شده است تا طی این مدت 294 هزار و 93 میلیارد تومان معادل 13 میلیارد و 441 میلیارد دلار از ارزش بورس تهران کاسته گردد.
روز یکشنبه اهالی بازار سهام با یک شوک روبرو شدند. آنطور که از خبرها بر می آمد بازار سرمایه که در دو سال و نیم گذشته بارها تحت تاثیر تصمیمات خلق الساعه و ریسک های مختلف قرار گرفته بود، این بار زیر سنگینی هماهنگ نبودن دو وزارتخانه دولت کمر خم کرد و از فراز 2 میلیون و 78 هزار واحدی شاخص کل را به فرودی وا داشت که تا انتها معاملات روز سه شنبه به سطح یک میلیون و 999 هزار و 738 واحدی برسد.
داستان از این قرار بود که بنا بر اخبار منتشر شده پذیره نویسی دارادوم به تعویق افتاده است. همین امر کافی بود تا فعالان بازار که پس از آغاز امسال، تمامی تحلیل ها را کنار گذاشته بودند و بدون توجه به جریان نقد آینده شرکت ها اغلب بر اساس اما و اگر ها و اخبار معامله می کردند، طی یک رشته فروش هیجانی بسیاری از سهام خود را بفروشند. این در حالی بود که تا پیش از اعلام این خبر بیشتر نمادهای بازار در روز یکشنبه صف خرید بودند و با یک چرخش 180 درجه ای در روز دوشنبه به کف قیمت مجاز روزانه رسیدند. اما جرقه این تغییر رویکرد از کجا زده شد؟ آیا بازار که به یکباره خود را در مقابل مخالفت وزارت نفت با تامین اقتصادی دولت از محل فروش واحدهای صندوق ETF یافته بود، راه را به اشتباه می رفت و ریسک پیش رو را بیش از حد عظیم نمایی نموده بود؟
آنالیز سابقه معاملات در بورس تهران به خوبی نشان می دهد که بازار همچنان نسبت به اخباری که از شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی به بیرون می آید بسیار حساس و بدبین است. چراکه این وزارتخانه پیش تر نیز یک بار با تصمیمات خود مهر انتها بر صعود تند و تیز بازار سهام زده بود. از آنجا که بسیاری از فعالان بازار سرمایه به خصوص تحلیلگران تغییرات قیمت خوراک پتروشیمی ها و اعمال نظر بر نحوه فعالیت پالایشگاه ها از سوی وزارت نفت را دلیل اصلی سقوط بازار در سال 92 می دانند، بنابراین طبیعی است که به هنگام نشر اخبار غیر منتظره از این دستگاه دولتی واکنش هیجانی خود را در صفوف فروش منعکس نمایند. همین امر سبب شد در روز گذشته نیز شاهد تداوم فشار فروش در بورس و فرابورس باشیم.
دودستگی در دولت، بلای جان بازارها
با این حال اگر بخواهیم نگاهی منصفانه تر به واکنش دو روز اخیر سرمایه گذاران در بازار سرمایه داشته باشیم، می توان گفت که تمام این تغییرات ناشی از اتکا به حافظه تاریخی بازار نبوده است. فرایند اخبار منتشر شده طی دو روز گذشته حکایت از آن دارد که به رغم حمایت های زبانی و بعضا عملی دولت از رونق بازار سرمایه به عنوان تنها بازار غیر تورمی کشور که حال نقش ضربه گیر نقدینگی را نیز بر عهده گرفته، در بدنه دولت بر سر نحوه پوشش کسری بودجه سنگین دولت دو دستگی وجود دارد. این دو دستگی در روزهای اخیر با انتشار مصاحبه ها و تکذیبیه ها آشکار شده و در روز گذشته با اعلام موافقت وزارت نفت با فروش واحد های ETF انکار شده است. اما این انکار مانع از آن نخواهد شد که بازار رویارویی خود با یک ریسک جدید را به راحتی فراموش کند. آنهایی که بازارهای اقتصادی را به خوبی می شناسند و با ترسو بودن پول در عمل آشنا هستند، به خوبی می دانند که اعتماد عمومی به بازار سرمایه در حال حاضر تا حد زیادی خدشه دار شده؛ خدشه ای که با تکذیب و تایید مسوولان نه به راحتی از بین می رود و نه باعث می گردد که جذابیت سود احتاقتصادی در این بازارها به آسانی بر مخاطرات غلبه کند. در واقع آنچه که بازار از این عدم هماهنگی استنباط می نماید تبدیل شدن مخاطرات احتاقتصادی به مخاطرات قطعی است که در صورت تداوم می تواند زندگی بسیاری از مردم را دگرگون کند.
تمامی اینها در حالی مطرح می گردد که اخیرا وزیر نفت منتقدان سنگ اندازی وزارت نفت در رویه های عادی عرضه دومین صندوق قابل معامله دولت (دارادوم) را یک عده بیکار خوانده بود که به مسائل بال و پر می دهند. از سویی دیگر فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد نیز پس از کش و قوس فراوان خبر از پذیره نویسی واحدهای دارادوم در نخستین چهارشنبه شهریورماه خبر داده است و بنابراین عرضه بلوکی سهام پالایشی ها در بورس منتفی خواهد بود. این در حالی است که در دو روز گذشته294 هزار میلیارد تومان، معادل 13 میلیارد و 440 میلیون دلار از ارزش بورس تهران کاسته شده است. در چنین شرایطی سوال این است که آیا باید یک اختلاف آن هم در سطح وزرای دولت چنین خرجی روی دست مردم بگذارد؟
از غلبه هیجان تا خطر تثبیت زیر حمایت روانی دو میلیونی
اما آن روی دیگر سکه افت بازار سرمایه بدون شک در تغییر ترکیب سهامداران فعال در بازار سهام نهفته است که طی دو سال گذشته به کلی دگرگون شده. در حالی که تا قبل از سال 97 تعداد فعالان دائم بازار سرمایه زیر 200 هزار نفر بوده است، در حال حاضر به رغم نبود آمار دقیق در این مورد شنیده ها از وجود 5 تا 6 میلیون سهامدار خرد فعال در بازار سرمایه حکایت دارد. این امر اگرچه به نوبه خود رخدادی مطلوب است، با این حال تغییر سریع آن نشان می دهد که ظرفیت های شناختی مردم در این بازار به اندازه سهم آنها از بازار سهام افزایش پیدا ننموده است. همین امر سبب شده که در ماه های اخیر شاهد غلبه فروش هیجانی بر تقاضای سنگین معاملات باشیم.
آنالیز افت شاخص کل بورس تهران طی یک سال گذشته نشان می دهد که هم سویی قیمت ها و یک دست شدن فضای معاملات در جهت خرید شرایطی را پدید آورده است که در آن بسیاری از اشخاص تازه وارد به لطف فرایند پر قدرت صعودی هرچه که بخرند سود می نمایند. همین امر سبب شده تا در مدت یاد شده نوعی جو هیجانی در بازار سرمایه غالب گردد که به لطف آن سهامدار نه تنها فقط به کسب سود عادت نموده است بلکه درک دقیقی از ماهیت نوسان در بازارها ندارد و با یک روز افت قابل توجه نماگرها دم از سقوط قیمت ها می زند؛ عاملی که هم به ضرر بازار سرمایه است و هم سرمایه مردم عادی را به شدت تهدید می نماید.
در حال حاضر همین عامل بیش از هر چیز به تهدید بازارها برخاسته است. درحالی که خبر لغو عرضه صندوق پالایشی باید تنها نمادهای مربوطه را متاثر می کرد با این حال شاهد بودیم که وزن بالای این نمادها در شاخص کل در نهایت جو روانی بازار را مغشوش کرد و به وضعیتی انجامید که روز گذشته سایر نمادها نیز به صف فروش رسیدند.
این در حالی است که شاخص کل بورس به تازگی از مقاومت روانی 2 میلیون واحد گذر نموده و همین امر بر امید فعالان بازار به تداوم فرایند صعودی اضافه کرده بود. اگرچه به دلایلی متعددی که بسیاری از کارشناسان بر آن اتفاق نظر دارند نمی توان دماسنج اصلی بازار سرمایه یعنی شاخص کل بورس را به عنوان یک معیار مهم در تحلیل تداوم جهت حرکتی بازار به حساب آورد، اما بی راه نیز نخواهد بود که تاثیر روانی رشد این شاخص را به عنوان مهم ترین دماسنج بورس در پیشگاه عموم مردم نادیده بگیریم. واقعیت امر این است که رشد شاخص کل در دو سال اخیر توانسته سرمایه بسیاری از مردم را به سمت بورس و فرابورس سوق دهد و به واسطه مقبولیت عمومی که یافته در اذهان عمومی تاثیر بگذارد.
همین امر سبب شده که در روز گذشته افت نماگر اصلی بازار سهام به تثبیت زیر سطح روانی دو میلیون واحدی و رسیدن آن به حدود یک میلیون و 999 هزار واحد بخشی از فعالان بازار را نگران کند، چرا که تثبیت این شاخص در روز جاری می تواند بر احتمال تداوم اصلاح قیمت ها در بازار بیفزاید. البته این انتظار نیز بیراه نخواهد بود که به جریان افتادن عرضه دارادوم در شهریورماه خط بطلانی بر این نگرانی باشد و از تثبیت این نماگر عمده بازار سرمایه زیر سطح دو میلیون واحدی جلوگیری کند.
منبع: دنیای اقتصاد
منبع: تجارت نیوز