انواع اکو سیستم های خشکی - مجله هدیه

مترجم : بهروزی

منبع: راسخون

ترکیب پارامترهای زنده و غیر زنده با جوامع موجودات زنده، به عنوان اکو سیستم تعریف می گردد. ساختار زیست زمین شیمیایی به قدری پیچیده است که تا به امروز داده کاملی از هیچ نوع اکو سیستم ویژه به دست نیامده است. فاکتورهای زنده شامل تمام گونه های گیاهی و حیوانات همراه با موجودات زنده هستند که به صورت باکتری، قارچ، جلبک و غیره طبقه بندی می شوند. فاکتورهای غیر زنده شامل نور خورشید، گازهای اتمسفری (نیتروژن و اکسیژن)، ویژگی های ژئو مورفیک (لند فرم)، مواد مغذی، فاکتورهای آب و هوایی (بارندگی ها، طوفان ها، رطوبت) و غیره هستند. مفاهیم شبکه غذایی و زنجیره غذایی، در طول سازگاری نقش یافته اند که نیروی محرکه مهمی برای سیاره ما است.

سطح اولیه هر اکو سیستمی فراوری نماینده نامیده می گردد و این سطح عمدتاً شامل گیاهان غذا ساز است (گیاهانی که قادر به فوتوسنتز هستند). این گیاهان مواد غذایی را از خاک جذب می نمایند و به یاری نور خورشید، کربو هیدرات ها را سنتز می نمایند تا مولکول های گلوکوز را تشکیل دهند. این ترکیب ها بعداً همراه با آب و کربن دی اکسید برای فراوری انرژی به کار می فرایند. سطوح بعدی شامل مصرف نماینده های اولیه، ثانویه و سومی هستند که هر کدام برای غذا و انرژی، به رده های پایین تر وابسته هستند. علاوه بر این، گروه دیگری از موجودات زنده، پوده خوارها نامیده می شوند (برای مثال قارچ و باکتری) که در هر اکو سیستمی موجودند و به تجزیه و اضمحلال ارگانیسم های مرده یاری می نمایند. آنها به بازگشت مواد مغذی به سطح کره زمین یاری می نمایند و چرخه، دوباره آغاز می گردد. انرژی از سطوح پایین تر به سطوح بالاتر منتقل می گردد چون پیچیدگی افزایش می یابد.

اکو سیستم های خشکی :

سطح خشکی در حدود 30 درصد از کل منطقه سیاره ما را پوشش می دهد و انواع متعددی از بیوم ها و اکو سیستم ها در منطقه ها قاره ای، یافت می شوند. این اکو سیستم ها اغلب در ترکیب با سیستم های آبی موجودند ولی گیاهان و حیوانات خشکی کاملاً متفاوت از گیاهان و حیوانات دریایی هستند. اکو سیستم های خشکی مهم این گروه، در زیر توصیف شده اند :

جنگل :

با این که جنگل ها به طور تئوریکی جزو اکو سیستم خشکی طبقه بندی می گردد اما شامل زیر محیط های مختلفی مثل رود خانه ها، دریاچه ها و کوه ها هستند. این منطقه ها بیشترین میزان اکسیژن را در سیاره ما فراوری می نمایند. واکنش ها و تغییرات بیو شیمیایی فراوان به سازگاری موجودات زنده در این منطقه ها، یاری می نمایند. این اکو سیستم یکی از بالاترین تنوع های زیستی را نسبت به اکو سیستم های دیگر، به ویژه جنگل های انبوه منطقه ها گرم و پر باران دارد. انتقال انرژی در شبکه غذایی گیاهان و حیوانات جنگلی کاملاً پدیدار و قابل رویت است. مثال های مهم برای چنین اکو سیستمی جنگل های انبوه آمازون، کوهستان های صخره ای کلرادو، حوضه رود کانگو و غیره هستند.

کوهستان :

این یکی از اکو سیستم های کم تنوع در جهان است چون عمدتاً شرایط بسیار خشنی بر آن حاکم است. متعاقباً شبکه غذایی کوچک همراه با جریان انرژی کم، در چنین محیطی وجود دارد. اغلب عواملی مثل دما، فشار جوی، شدت نور خورشید و غیره، سازگاری ارگانیسم های ویژه را کنترل می نمایند تا در این اکو سیستم زنده بمانند. بزهای کوهی، عقاب ها و گرگ ها عموماً در منطقه ها کوهستانی یافت می شوند. برای این اکو سیستم می توان رشته کوه آند، هیمالیا، آلپ و غیره را مثال زد.

علف زار :

نوع دیگری از اکو سیستم های وسیع و پهن، علف زارها هستند که با عوامل ویژه ای مثل دمای میانه، بارندگی میانه تا زیاد، بازیابی مواد مغذی موثر و غلبه زندگی گیاهی معین می شوند. تعامل بین فاکتورهای غیر زنده مثل دشت ها و فلات ها، نور خورشید و نوع خاک ویژه با پارامترهای زنده، منجر به ظهور محیط پیچیده و پویا می گردد. مثال های مهم برای علف زار در سیاره ما، علف زار استپ، پریری و ساواناه هستند.

بیابان و صحرا :

این اکو سیستم به منطقه ها قاره ای، محدود می گردد و نقش محیط های آبی در چنین منطقه های بسیار کم است. بیابان ها با بارندگی اندک، زندگی گیاهی بسیار کم و دماهای شدید معین می شوند و به دو نوع تقسیم می شوند - بیابان های داغ و بیابان های سرد. بیابان های داغ دارای دمای بسیار زیاد و منظره ها خشک و لم یزرع هستند اما بیابان های سرد دارای برف همیشگی و دماهای زیر صفر هستند. مثال های مهم برای هر دو نوع بیابان عبارتند از : بیابان نوادا - آریزونا، بیابان صحرا، ورقه های یخی قطب جنوب، بیابان گبی و غیره.

شهری یا مصنوعی :

این یک نوع بحث برانگیز از اکو سیستم خشکی است که اغلب به خاطر رشد و پیشرفت اساسی و افزایش میزان اجتماع، بر انواع دیگر غلبه دارد. به سادگی می توان گفت که این سکونت گاه یا محیط با ترکیب جنبه های کشاورزی و زمین کشت، به طور مصنوعی به وسیله انسان ها توسعه داده می گردد و عموماً گونه های گیاهی و حیوانات اهلی، در آن یافت می شوند. این اکو سیستم شامل اجتماع های مختلف است و می توان گفت تنها نوع اکو سیستمی است که از نظر تنوع، به طور مداوم در حال توسعه است. برای این اکو سیستم می توان، شهرها و شهرستان هایی را که نزدیک منطقه ها کم سکونت نظیر سان فرانسیسکو و آریزونا حضور دارند، مثال زد (منطقه ها حیات وحش، در نزدیکی این دو شهر وجود دارند).

تایگا و تندرا :

این اکو سیستم ها اغلب همراه با هم، جزو یک گروه قرار می گیرند اما در بعضی عوامل، کمی با هم دیگر فرق دارند. این منطقه ها در بالا و پایین عرض جغرافیایی 60 درجه سیاره ما حضور دارند و با حضور برف فصلی یا دائمی شناخته می شوند. اکو سیستم تایگا کمی زیر تندرا واقع شده است؛ تندرا عمدتاً در طول کل سال برف دارد. عامل دما از نظر چرخه مواد غذایی و رشد، در چنین اکو سیستم هایی بسیار مهم است. گیاهان و حیوانات مثل صنوبر، کاج، شاه درخت، پلنگ برفی، گوزن شمالی، خرس هاس قطبی و غیره در چنین منطقه های دیده می شوند؛ آنها می توانند شرایط تند و خشن و شدید را تحمل بنمایند. برای این نوع اکو سیستم می توان آلاسکا، سیبری، گرینلند، ایسلند و غیره را مثال زد.

انواع اکو سیستم های توصیف شده در بالا، ما را با روش های پویا و چالاک طبیعت بر روی کره زمین، آشنا می سازند. برخورد انسان - حیوان در چند دهه اخیر افزایش یافته است چون انسان ها کوشش می نمایند تا بر هر نوع اکو سیستمی غلبه و نفوذ نمایند (به شکل شکار، جنگل زدایی و آلودگی). این در نهایت، بر زنده ماندن موجودات زنده ویژه ای تأثیر می گذارد و در موارد شدید می تواند منجر به انقراض آنها گردد. ما به عنوان باهوش ترین نژاد روی کره ی زمین باید مطمئن شویم که تعادل در زیست کره حفظ شده است تا نسل های آینده از اعمال و کارهای مخرب مان تأثیر نپذیرند.

منبع: راسخون