همه چیز در خصوص نون لا، کلاه مخروطی و سنتی ویتنام - مجله هدیه

با ما همراه باشید تا با بهترین تور ویتنام سفر کنید.

کلاه مخروطی ویتنامی

نون لا (Non la) که به نام کلاه مخروطی ویتنامی یا کلاه سنتی آسیایی هم شهرت دارد کلاهی با ظاهری مخروطی است که از گذشته های دور برای محافظت در برابر آفتاب و باران استفاده می شده است. اگرچه این کلاه را آقایان هم استفاده می نمایند، اما به دلیل ترکیب زیبایی که با لباس سنتی زنان ویتنامی ایجاد می نماید خیلی ها آن را به عنوان کلاهی زنانه می شناسند. نون لا علاوه بر ویتنام، در کشورهای شرق و جنوب آسیا مثل بنگلادش، بوتان، چین، کامبوج، هند، اندونزی، ژاپن، لائوس، مالزی و …. هم استفاده می گردد. زنان ویتنامی اغلب این کلاه زیبا را همراه با پیراهنی بلند (اغلب ابریشمی) می پوشند که ترکیب چشم نوازی ایجاد می نماید.

تاریخچه کلاه نون لا

کلاه مخروطی نون لا سمبل سنتی ویتنام است و همانند بسیاری از لباس های سنتی ویتنام، تاریخچه و داستانی جالب و شنیدنی دارد. طبق افسانه و باورهای فولکلور ویتنامی، در روزگاران قدیم باران های سیل آسایی آغاز به باریدن کرد و هفته ها ادامه داشت. بارش باران باعث جاری شدن سیل در زمین ها و خانه ها شد و زندگی مردم روستایی را مختل کرد. در این هنگام یکی از الهه ها از آسمان فرود آمد تا به مردم یاری کند. افسانه ها می گویند که این الهه کلاهی بسیار بزرگ و مخروطی از چوب بامبو به سر گذاشته بود و این کلاه آنقدر بزرگ بود که تمام مردم روستا توانستند زیر آن جمع شوند و از بارش باران محافظت شوند. به این ترتیب آن الهه با پراکنده کردن ابرها به مردم یاری کرد تا به زندگی نرمال و طبیعی شان برگردند. همچنین به آن ها شیوه کشت و زراعت بعضی دانه ها را آموزش داد. به افتخار او یک نیایشگاه در آن سرزمین ساخته شد و مردم با استفاده از برگ ها و حصیرهای بامبو توانستند کلاهی مانند کلاه الهه بسازند. به این ترتیب، کلاه حصیری مخروطی به جزئی جدانشدنی از زندگی روزمره مردم تبدیل شد و به ویژه کشاورزان برای محافظت در برابر آفتاب سوزان و بارش باران شدید از این کلاه استفاده می نمایند.

انواع کلاه نون لا

از زمانی که نسخه اصلی و سنتی کلاه هزاران سال پیش به وجود آمده انواع مختلفی از آن ساخته شده است. در هر منطقه و شهر این کلاه با تغییراتی جزئی یا کلی همراه بوده است و در سفر به شهرهای مختلف ویتنام می توانید کلاه های مخروطی متنوعی را مشاهده کنید. طبق آداب و رسوم سنتی ویتنام، کلاه نون لا زنانه بزرگ تر و گسترده تر است، در حالی که ارتفاع مخروط کلاه مردانه بیشتر و لبه های آن کوچک تر است. جالب است بدانید که علاوه بر تفاوت کلاه مردانه و زنانه، انواع مختلفی از کلاه نون لا برای طبقات بالای جامعه و ثروتمندان، بچه ها، ارتشی ها، راهبان مذهبی، اهالی مناطق مختلف و … ساخته شده و استفاده می گردد. در واقع، بیش از 50 نوع کلاه نون لا در سرتاسر ویتنام وجود دارد. حتی با این که جنس اکثر این کلاه ها از حصیر بامبو است اما نوع چوب و حصیر هم می تواند متفاوت باشد و مردم هر منطقه با هربرگ و حصیری که در دسترسشان باشد مثل برگ خرما و … هم این کلاه ها را بسازند.

دو نوع از کلاه نون لا که بیش از بقیه شهرت دارد عبارتند از کلاه نون لا روستای چوآنگ در نزدیکی هانوی و کلاه بای تو (Bai Tho) متعلق به منطقه هو (Hue)، پایتخت سلطنتی سابق ویتنام. کلاه نون بای تو (Non Bai Tho) که به نام کلاه شعر هم شهرت دارد معمولا تصویری از بامبو یا چند بیت شعر در زیر لایه های حصیر دارد که در حالت عادی قابل رویت نیست و تنها وقتی آفتاب به کلاه بتابد می توان آن را دید!

طرز تهیه

کلاه حصیری و سنتی ویتنام یکی از بهترین سوغاتی هایی است که در سفر به این کشور می توانید تهیه کنید. حتی پیشنهاد می کنیم اگر در فصول گرم سال به ویتنام سفر کردید در طول سفر هم برای محافظت در برابر آفتاب از این کلاه ها بهره ببرید. کلاه نون لا غالبا از حصیر و برگ های بامبو تهیه می گردد و ساختار ظریف و منظمی دارد. قالب و فریم کلاه نون لا معمولا به صورت آماده تهیه می گردد و مردم روستا هم با تهیه این قالب ها کلاهشان را آماده می نمایند. اگرچه این کلاه در هر منطقه به شیوه ای خاص تهیه می گردد، اما معمولا 16 ردیفه بامبوی گرد شده در فریم و چارچوب کلاه قرار می گیرند. این حصیرها از بالا و مرکز مخروط آغاز می شوند و به تدریج طول آن ها بیشتر و بیشتر می گردد تا به پایان و لبه های کلاه برسد. گام بعدی متصل کردن این حصیرها به همدیگر است. هر کدام از این 16 ردیف با استفاده از نخ ابریشمی به یکدیگر متصل می شوند و کلاه محکم و بادوام می گردد. در آخر، لایه ای از روغن تربانتین روی سطح داخلی و خارجی کلاه مالیده می گردد تا این کلاه در برابر آب هم تا حد زیادی مقاومت داشته باشد و تا حدودی ضدآب بگردد. به این ترتیب کلاه نون لا حصیری و سنتی ویتنام آماده استفاده می گردد.

فرآیند ساخت کلاه نون لا از ابتدا تا پایان حدود 4 ساعت طول می کشد. اما با وجود زحمت و فرآیند دست ساز ساخت این کلاه ها، قیمت ها چندان گران نیست و می توانید با هزینه ای کم یکی از آن ها را خریداری کنید. البته زحمت زیاد و قیمت تمام شده کم از طرفی باعث می گردد ساخت آن ها برای تولیدنماینده سودآور و منطقی نباشد و روز به روز افراد کمتری به کار ساخت این کلاه ها مشغول باشند. اما با این وجود، روستای چوانگ که یکی از معروف ترین کلاه های مخروطی ویتنام را تهیه می نماید 6 بار در ماه این کلاه ها را می سازد و به بازار عرضه می نماید.

کلاه نون لا تنها یک کلاه نیست!

کلاه مخروطی و حصیری نون لا بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم مردم ویتنام محسوب می گردد و مردم ویتنام در موارد زیادی از آن استفاده می نمایند. اگرچه کاربرد اصلی این کلاه برای محافظت در برابر آفتاب و باران است، اما گاهی زنان وقتی برای خرید به بازار می روند از آن به عنوان سبدی برای قرار دادن سبزیجات و میوه استفاده می نمایند. گاهی برای نوشیدن و انتقال آب استفاده می نمایند و حتی در بعضی مراسم های آئینی، داخل این کلاه ها شمع روشن می نمایند و آن ها را روی آب رودخانه رها می نمایند.

کلاه نون لا یک کلاه سنتی و محلی ویتنامی است و متاسفانه روز به روز استفاده از آن کمتر و کمتر می گردد. در شهرهای بزرگ و پایتخت جوان ها کمتر از این کلاه ها استفاده می نمایند و تمایل به پوشیدن لباس های مدرن تر دارند. با این حال، هنوز هم در مناطق روستایی و شهرهای کوچک کلاه نون لا کاربرد خود را حفظ نموده است و مردم، به ویژه هنگام کار در مزارع از آن استفاده می نمایند. تابستان در ویتنام بسیار گرم و داغ است و دمای هوا گاه به بالای 40 درجه هم می رسد. بنابراین این کلاه علاوه بر جنبه تزئینی و ظاهر زیبایش، بسیار کاربردی هم هست و در برابر آفتاب سوزان ویتنام محافظ خوبی محسوب می گردد.

کلاه حصیری نون لا با ظاهر زیبا و موارد مصرف بالایی که دارد یکی از بخش های جدایی ناپذیر فرهنگ ویتنامی محسوب می گردد. اگر به ویتنام سفر کردید پیشنهاد می کنیم این کلاه ها را که در اندازه ها و طرح های مختلف وجود دارد به عنوان سوغاتی خریداری و برای عزیزانتان همراه بیاورید.

منبع: theculturetrip.com