زنان چگونه بر دنیای داستان چیره شدند؟ - مجله هدیه

پوشش رسانه ای نیز همین طور است. طی پنج سال گذشته آبزِروِر 44 رمان اولی معرفی نموده که 33 نفر از آنها زن بودند. از طرفی شاهد نسبت های مشابهی در فهرست کوتاه جوایز بوده ایم. نام مردان در میان نامزدهای اخیر جایزه اولین رمان کاستا گم بوده و 75٪ از فینالیست های پنج سال گذشته را زنان تشکیل داده اند. از هشت فینالیست جایزه راثبون فولیو سال جاری تنها یک نویسنده مرد بود. فهرست کوتاه جایزه دیلان توماس تنها یک جا برای مردان داشت و در خصوص بهترین رمان اول باشگاه نویسندگان هم قضیه از همین قرار بود که باعث شد لوسی پوپسکو، رئیس هیات داوران اشاره کند: بسیار خوشایند است که شاهد غلبه زنان بر فهرست نهایی هستیم.

اما در صنعت نشر این اتفاق برای همه هم مطبوع نیست. کمی بعد از اعلام این فهرست یکی از ناشران مرد برایم ایمیل فرستاد و نوشت: چرا دیدن این اتفاق خوشایند است؟ می توانی عکسش را تصور کنی؟ فهرست کوتاهی از پنج مرد و یک زن که رئیس هیات داوران درباره اش بگوید بسیار خوشایند است که شاهد غلبه مردان بر فهرست نهایی هستیم؟

یک نسل پیش، در دهه 80 و 90 فهرست کوتاه جوایز تحت سلطه مردان بود. مارتین امیس، جولین بارنز، یان مک ایوان، ویلیام بوید، کازوئو ایشی گورو و دیگران در بریتانیا و فیلیپ راث، جان آپدایک و سال بلو در ایالات متحده. نویسندگانی که داستان نویسان پیشرو و مهم خود می دانستیم، مردان بودند. حال این واقعیت تغییر نموده و علی رغم اینکه دنیای نشر عموما دوران کنونی سلطه زنان را پذیرفته -احتیاجی به اشاره به شش هزار سال سیطره مردان نیست- در میان ناشران، نمایندگان و نویسندگان به طور فزاینده ای شاهد صداهای مخالف هستیم. آنها احساس می نمایند مردان -به ویژه مردان جوان- در حال رانده شدن از صنعتی هستند که نسبت به تبعیض های خود کور است.

بسیاری از زنان ممکن است به طور غریزی نظر خوشی به مردان نداشته باشند و بگویند آنها احتیاج به ارائه بهتری دارند. هر زمان که زنان در شرایط برابر قادر به رقابت با مردان باشند این موضوع به وجود می آید. و وقتی این مساله را با فردی که در صنعت نشر مشغول به کار است، مطرح می کنید. اولین واکنشی که نصیب تان می گردد احتمالا این است که یک لحظه صبر کن! پارسال یک مرد برنده جایزه بوکر نشد؟ آنهایی که معتقدند در این میان مسئله ای وجود ندارد، از داگلاس استوارت، نویسنده کتاب شاگی بین که برنده بوکر شد به عنوان شاهدی بر رجحان مردان بُل می گیرند. اما اغلب برای نام بردن از مردان جوان تری که راه شان را به فهرست جوایز یا نمودارهای پرفروش باز نموده اند دچار مشکل می شوند. مکس پورتر، سم بایرز و تعداد انگشت شماری امریکایی نظیر بن لرنر و برندن تیلر ازجمله این مردان جوان هستند؛ اما با این همه هیچ کدام هیاهوی فرهنگی سالی رونی را ایجاد ننموده اند.

چرا این طور است؟ همان ناشر مرد به طور خاص به تبلیغات وینتِیج اشاره می نماید و می گوید تقریبا تمام ویراستاران آن بخش زن هستند. و این تنها مربوط به یک تیم در یک شرکت خاص نیست، این تعادل جنسیتی است که در این صنعت در حال تکثیر است. آنالیز هایی که ماه فوریه توسط انجمن ناشران بریتانیا منتشر شد نشان داد 64٪ نیروی کار صنعت نشر را زنان تشکیل می دهند.

یک نماینده ادبی مرد می گوید: هروقت رمانی را برای سردبیران می فرستم، تقریبا تمام اسامی فهرست زنانه است. مثل همان ناشر -که می ترسد به عنوان فعال حقوق مردان شناخته گردد- این نماینده هم تنها به شرط ناشناس ماندن حاضر به صحبت است. وضع آن چنان وخیم است که تقریبا تمامی مردان صنعت نشر که به سراغ شان رفتم، از ترس واکنش های منفی حاضر به صحبت درباره این موضوع نشدند.

این نماینده ادبی می گوید: سال ها وقتی در مهمانی های صنعت نشر شرکت می کردم، از این موضوع شکایت می کردم؛ اما مرتب تشویقم می کردند که حرف نزنم. اما این ساختار جنسیتی نیست که او را آزار می دهد؛ بلکه تفکر گروهیِ غالب است. عدم علاقه به داستان نویسان مرد و این ایده شایع که صدای مردان مشکل ساز است.

هانا وستلند، ناشر آثار ادبی انتشارات سِرپِنت تِیل، می گوید همواره مطمئن نیست که بازاری برای داستان های نوشته شده توسط مردان جوان وجود داشته باشد: اگر یک رمان حقیقتا خوب از یک نویسنده مرد روی میزم قرار بگیرد، به خودم می گویم چاپش دشوارتر خواهد بود. او معتقد است که راه های پیروزیت برای مردان باریک تر است؛ زیرا جوایز کمتری برای آنها وجود دارد، مجلات کمتری نویسندگان مرد را پوشش می دهند و رسانه های کمتری مایل به پیروزیت آنها هستند.

بر اساس آمار به دست آمده از بوکسلر، از هزار عنوان پرفروش سال 2020، 629 کتاب توسط زنان نوشته شده است. (27 کتاب با همکاری مشترک زن و مرد نوشته شد، سه کتاب توسط افراد نان باینری و تنها 341 مورد توسط مردان.) در گروه داستان های عمومی و ادبی 75٪ نویسنده ها زن بودند و 25٪ مرد که به نظر می رسد در انتشارات معاصر نسبتی طلایی باشد. اتفاق نظر عمومی این است که نویسندگان جوان مرد نوشتن داستان های ادبی را رها نموده اند. آنها امکان بیشتری در روایت آثار غیرداستانی یا ژانرهای جنایی و علمی-تخیلی برای خود می بینند.

اما همه نویسندگان جوان مرد این دوران را زمانی تلخ برای داستان نویسی مردان نمی دانند. سم بایرز، که سومین رمان خود با عنوان بیا به بیماری ما ملحق شو را ماه مارس منتشر کرد، مردی 42 ساله است که در دنیای نشر مدرن در حال شکوفایی است. او معتقد است ما در حال گذران زمانه ای بارور برای ادبیات هستیم که عمدتا به لطف زنان در حال شکستن قالب های سنتی است. او تجربیات ریچل کاسک در زمینه زندگی نامه داستانی، رویکرد جدید ایمیر مک براید در رابطه با مدرنیسم و رمان عظیم و تاریخ ساز النا فرانته را تحسین می نماید، زیرا مردم پیش از این در ادبیات داستانی تنها با مردان عظیم ارتباط برقرار می کردند.

بایرز می گوید: آثار زنان و سیاه پوستان دهه ها به طور کافی و آن طور که شایسته بود عرضه نشد. اما مردم از اینکه آثار مردان حتا برای یک سال به خوبی ارائه نگردد احساس خطر می نمایند و تصور می نمایند باید فورا برای برطرف آن کاری انجام دهند. آیا این یک نگرانی واقعی است یا ربط به فرهنگ سلطه گر و غالبی دارد که وقتی خود را در معرض تهدید احساس می نماید، سعی در ابراز وجود دارد؟

کارولینا ساتن، یکی از نماینده های انتشارات کرتیس براون از اینکه مردان احساس می نمایند از داستان کنار گذاشته شده اند، متعجب است. او تاکید می نماید که قرن ها طول کشیده تا زنان صندلی خود را بیابند و در صنعت نشر اطمینان خاطر پیدا نمایند. ساتن می پرسد: چرا وقتی زنان نادیده گرفته می شدند در رسانه ها جنجال به پا نمی شد؟ این اولین بار است که شاهد چنین اتفاقی هستیم و از معنایی که می تواند در بلندمدت داشته باشد چیز بسیار کمی می دانیم.

او تاکید می نماید که مردان جوان پیروز بسیاری در زمینه نویسندگی وجود دارند، فقط اینکه اکثرشان از نگاه غالب یا اعتمادبه نفسی که فیلیپ راث و مارتین امیس در دهه 80 و 90 برخوردار بودند، بهره ای نبرده اند. با این وجود او تصدیق می نماید که انتظاراتی که از مردان رمان نویس جوان وجود دارد بیش از پیش است: دریافت پیش پرداخت یک چهارم میلیون پوندی برای یک مرد جوان مبلغ بالایی است و برای رسیدن به آن باید کار واقعا خارق العاده ای انجام دهد؛ اما برای خانم ها دست یابی به مبالغ بالاتر آسان تر است.

باید به 12 سال پیش برگردید تا ببینید چه پول هایی صرف مردان تازه کار حوزه رمان ازجمله راث رِیزین و جو دانتورن می شد. با اینکه گفته می گردد رمان آب های آزاد کیلب ازوما نلسون که ماه فوریه منتشر شد، پس از یک مناقصه 9-طرفه پیش پرداخت قابل توجهی دریافت کرد، بسیاری از نمایندگان و سردبیران می گویند این اتفاق بسیار نادری است. ساتن معتقد است دلیلش این است که این لحظه فرهنگی متعلق به زنان است زیرا به نظر می رسد داستان های تازه تری دارند.

او می گوید: مردم همواره آثار مردان را خوانده اند و این چیزی نیست که تغییر کند. اما آنچه کاملا تغییر نموده، فضای ادبی است که این نویسندگان در آن پدیدار می شوند. این موقعیت اجتماعی دیگر تحت سلطه مردان نیست. چالش آنها این است که خوانندگان را با روینمودهای جدید که در حال اتفاق است و ادامه خواهد یافت شگفت زده نمایند؛ زیرا ادبیات و فرهنگ ساکن نمی مانند.