دنیا سورئالیستی سالوادور دالی - مجله هدیه

دالی در کاتالونیای اسپانیا به دنیا آمد؛ در منطقه ای نزدیک به مرز فرانسه. پدرش وکیل و دفتردار بود و در تعامل با پسرش رفتاری سخت گیرانه داشت. رابطه او با مادرش اما متفاوت بود و ظاهرا مادر در پرورش استعدادهای هنری او نقش موثرتری ایفا کرد. برادر دالی که او هم سالوادور نام داشت در کودکی چشم از دنیا فرو بست. پس از مرگ برادر، دالیِ 5 ساله را بر مزار برادرش بردند و به او گفتند روح برادرش در او حلول نموده. چنان که از آثار دالی هویداست تصویر این برادر هم نام که 9 ماه پیش از او به دنیا آمده بود، دست از سر او برنداشت و سال ها بعد در آثار دالی خود را نشان داد؛ برای مثال در یکی از آثارش به نام پرتره برادر مرده من.

دالی در نوجوانی با نقاشی آشنا شد. وقتی 10 ساله بود اولین کلاس های طراحی را پشت سرگذاشت و چند سال بعد با رامون پیچوت نقاش امپرسیونیست اسپانیایی آشنا شد. پیچوت دوست و یکی از اولین معلم های سالوادور بود. او در 15 سالگی اولین نمایش عمومی از آثارش را برگزار کرد.

دالی در 18 سالگی به دانشگاه سلطنتی هنرهای زیبای سن فرناندو رفت و مشغول تحصیل شد. چهار سال بعد و پیش از امتحانات پایانی اش از دانشگاه اخراج شد؛ دالی گفته بود کسی در دانشگاه صلاحیت امتحان گرفتن از او را ندارد. سالوادور دالی طی این مدت با سبک های گوناگون هنری آشنا شد، با تمام توان نقاشی کرد و در میان هنرمندان با افرادی چون کارگردان مشهور سینما و شاعر برجسته اسپانیایی طرح دوستی ریخت. در طی سال های بعد یعنی میان سال های 1926 تا 1929 به فرانسه سفر کرد و با روشنفکران و هنرمندان مطرحی آشنا شد. او با پیکاسو دیدار کرد، نقاش برجسته و پدیدآورنده سبک کوبیسم که دالی همواره برایش احترام قائل بود و بعدها تحت تاثیر سبک او تعدادی از آثارش را خلق کرد.

دالی بعلاوه با سه هنرمند سورئالیست خوان میرو، و رنه ماگریت دیدار کرد و با این سبک آشنا شد. پیش از این دالی در سبک های امپرسیونیسم، فوتوریسم و کوبیسم نقاشی می کشید.

نهایتا تمام این جستجوها، رابطه ها و نقاشی ها او را به یافتن سبک مورد علاقه خود رهنمون کرد تا دالی در 1929 اولین دوره نقاشی سورئالیستی خود را شروع کند.

سورئالیسم سبکی بود که در اوایل دهه 20 میلادی پایه گذاری شد. آزاد کردن تخیل، خلق آثار و بیان احساسات بدون سانسور فکری و بدون فکر کردن به چارچوب های منطقی و نظرات روان کاوانه زیگموند فروید در این مکتب نقشی مرکزی داشتند.

نقاشی های دالی در این دوره از دقت وسواس گون سبک کلاسیک پیروی می کردند اما همزمان در فضایی رویاگون و فراواقعی خلق می شدند که تحت تاثیر نظرات روان کاوانه زیگموند فروید بود. فروید از نخستین کسانی بود که درباره مفهوم فکر ناهشیار (Unconscious mind) و نیمه هشیار (Subconscious) آنالیز های نظام مند انجام داد و دالی تحت تاثیر همین مفاهیم کوشش کرد در آثارش کیفیتی رویاگون پدید آورد که از بخش های هشیار فکر سرچشمه نگرفته باشند.

تداوم حافظه یکی از معروف ترین آثار دالی است که سال 1931 در بستر همین فضا خلق شد. نقاشی ای که مجموعه ای از ساعت های در حال ذوب شدن را نمایش می دهد. در بخش دیگری از نقاشی هم مورچه هایی در حال هجوم آوردن به اشیا دیده می شوند. اشاره هایی ضمنی به منعطف بودن مفهوم زمان در قیاس با تصور عمومی که از آن وجود دارد و زمان را مفهومی صلب و قطعی فرض می نماید در کنار اشاره هایی دیگر درباره زوال و مرگ در این تصویر به چشم می خورند.

در دهه های بعدی نقاشی های دالی بر تم های مذهبی و ماورا الطبیعی تمرکز داشتند. او در اواخر عمر به کاتالونیا برگشت و با دست زدن به کوشش های مختلف هنری از طراحی جواهرات، طراحی صحنه تئاتر، کار کردن در طراحی مد و کارهایی دیگر بیش از پیش مشهور شد و از نظر تجاری هم به موفقیت های بیشتری دست یافت.

سالوادور دالی مردی که دلباخته رویاها و خیال ها بود سال 1989 (در 84 سالگی) بر اثر عارضه قلبی درگذشت. او را در زادگاهش کاتالونیا به خاک سپردند.