آنالیز رفتار ترافیکی شهروندان؛ در چه ساعاتی می توان ارزان و کم ترافیک سفر کرد - مجله هدیه

معضل ترافیک و مدیریت جابه جایی های درون شهری یکی از دغدغه های زندگی در کلان شهرهاست و این موضوع در نیمه دوم سال و همزمان با شروع کار مدارس به اوج خود می رسد. به گفته روابط عمومی اسنپ، گزارش رفتار ترافیکی کاربران این سامانه در 10 کلان شهر کشور از جمله تهران، پس از بازگشایی مدارس و با هدف ارائه اطلاعات شفاف و همراهی با شهروندان در مدیریت سفرهای درون شهری، منتشر شده است.

به طور معمول، با فرارسیدن ماه مهر و بازگشایی مدارس، شهروندان اغلب کلان شهرهای کشور از جمله تهران از شنبه تا چهارشنبه در ابتدا و انتهای ساعات کاری با مسائل ترافیکی روبرو می شوند. به طور کلی، جابه جایی ها در این ساعات مختص دو گروه است: گروه اول کارمندان و محصلان هستند که از منزل به محل کار یا تحصیل و بالعکس تردد می نمایند و انعطاف پذیری کمتری در تغییر ساعات رفت وآمد خود دارند. اما گروه دوم شامل افرادی می شود که انعطاف بیشتری در ساعات انجام سفرهای خود دارند. این گروه با اندکی تغییر در ساعت انجام سفرهایشان می توانند به خود و بعلاوه گروه اول یاری بسزایی داشته باشند.

پرتقاضاترین شهرها در ساعات اوج رفت وآمد در مهر 1402

آنالیز سفرهای صورت گرفته در روزهای کاری مهر 1402 (شنبه تا چهارشنبه) نشان می دهد بیشترین ترافیک شهری در ایران به ترتیب متعلق به شهرهای تهران، رشت، کرج، مشهد، تبریز، اهواز، شیراز، اصفهان، ساری و قم بوده است.

واکاوی سفرها در هر کدام از این شهرها، با توجه به شرایط ویژه آن شهر، اطلاعات و آمار مختص به خود را به ما ارائه می دهد که با نگاهی کلان تر می توان الگوی رفتاری مشابهی میان تمامی این شهرها پیدا کرد. ساعات شروع و خاتمه ترافیک صبح و عصر در شهرهای مختلف ممکن است اندکی تفاوت داشته باشد اما رفتار کلی ترافیکی این 10 شهر یکسان است.

نمودار تجمیعی تغییرات ترافیکی در یک سفر با کیلومتر ثابت در طول شبانه روز در 10 کلانشهر مورد اشاره در این گزارش

آنالیز سفرهای اسنپ در این 10 شهر در مهر سال جاری نشان می دهد که شروع ساعت ترافیک از 6 و 30 دقیقه صبح بوده است و این مقدار در ساعت 7 و 30 دقیقه به اوج خود می رسد و پس از آن به مرور کاهش می یابد. ساعت 12 و نیم ظهر دوباره با ترافیک نسبی روبرو می شویم؛ اما اوج ترافیک روزانه از ساعت 16 شروع و در ساعت 18 به بالاترین حد خود می رسد. ترافیک عصرگاهی این 10 شهر در ساعت 21 به حالت عادی بازمی شود.

شرایط عرضه و تقاضا و قیمت سفر در ساعات پیک

نمودار مقایسه ای روند قیمت هر سفر به ازای 1 کیلومتر و نسبت تقاضا به عرضه در طول شبانه روز (در این نمودار روند تغییرات قیمتی سفر و نسبت تقاضا به عرضه به صورت 0 و 1 محاسبه شده است.)

نمودار مقایسه ای فوق روند میانگین قیمت هر سفر به ازای یک کیلومتر مسافت طی شده و میانگین نسبت تقاضا به عرضه را در طول شبانه روز نشان می دهد. این نمودار ترکیبی، همچنان که در تصویر پیداست، در ابتدای روز نمایانگر رفتار مشابهی در هر دو شاخص (نسبت تقاضا به عرضه و قیمت) است و با افزایش نسبت تقاضا به عرضه، قیمت سفر در هر یک کیلومتر نیز افزایش پیدا می نماید. با فرارسیدن ساعات خاتمه کار، نسبت تقاضا به عرضه به علت بیشتر شدن تعداد رانندگان آنلاین سیر نزولی دارد. به عبارتی دیگر، سیر نزولی مشاهده شده نه به معنای کاهش تقاضا، بلکه به معنای کاهش نسبت تقاضا به عرضه به علت بیشتر شدن رانندگان فعال در اسنپ در این بازه زمانی است. لازم به ذکر است، افزایش قیمت ها در ساعات خاتمهی کار با تاثیر گرفتن از ترافیک اتفاق می افتد.

محاسبه قیمت یک سفر به شاخص های بسیاری، از جمله مسافت، مدت زمان سفر و نسبت تقاضا به عرضه، ارتباط دارد و قیمت گذاری اسنپ با در نظر گرفتن این شاخص ها به شکل پویا محاسبه می شود. در این نوع قیمت گذاری گاهی برای یک مسیر یکسان در ساعات مختلف قیمت متفاوتی در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال قیمت یک مسیر ثابت ممکن است در ساعات مختلف به علت تغییر مدت زمان سفر با توجه به عواملی مانند ترافیک یا شرایط جوی خاص تغییر کند. به همین علت در ساعاتی از شبانه روز قیمت ها از حالت عادی پایین تر می آید و مقرون به صرفه تر از همواره می شود و در ساعاتی شاهد افزایش قیمت هستیم.

شرایط تقاضا به عرضه و مقایسه با زمان سفر در ساعات پیک

نمودار مقایسه ای نسبت تقاضا به عرضه و زمان یک سفر استاندارد در طول شبانه روز (در این نمودار نسبت تقاضا به عرضه به صورت 0 و 1 محاسبه شده است. بعلاوه سفر استاندارد به زمان طی شدن کیلومتری ثابت اطلاق می شود.)

از زمان بازگشایی مدارس، قیمت در ساعات صبح به نسبت تقاضا به عرضه و در ساعات عصر -با متعادل تر شدن عرضه و تقاضا- به زمان سفر وابسته شده است. بنابراین می توان گفت پیک قیمت صبح بیشتر از عدم توازن تقاضا به عرضه و پیک قیمت عصر بیشتر از ترافیک تاثیر می پذیرد.

بر اساس این داده، شهروندانی که انعطاف پذیری بیشتری در انتخاب زمان جابه جایی درون شهری خود دارند، می توانند با اطلاع از پیک ترافیک، درخواست خود را برای زمان قبل تر یا بعدتر تنظیم نمایند تا هم شانس قبولی درخواست به علت کاهش نسبت تقاضا به عرضه بیشتر شود و هم قیمت سفر صورت گرفته به علت کمتر بودن حجم ترافیک شهری متناسب تر شود. گاهی حتی با یک ربع جابه جایی در زمان ارسال درخواست سفر می توان سفری با قیمت مناسب تر و ترافیک کمتر داشت و سریع تر به مقصد رسید.

ساعات اوج تقاضا در شهر تهران در ماه مهر

داده های ترافیکی شهر تهران در روزهای کاری مهر تفاوت چندانی با 9 شهر دیگر مورد آنالیز در این گزارش ندارد و تنها می توان گفت که شکل گیری ترافیک در مرکز از نیم ساعت قبل تر و ساعت 6 شروع شده است و تا ساعت 9 ادامه دارد. اوج ترافیک روزانه 10 کلان شهر از ساعت 16 شروع و در ساعت 18 به بالاترین مقدار خود می رسد. آنالیز این آمار در شهر تهران اما نشان می دهد که مدت زمان ترافیک عصر طولانی تر بوده و از ساعت 15 و 15 دقیقه شروع و تا ساعت 21 ادامه دارد. اوج ترافیک روزانه تهران نیز متعلق به ساعت 18 و 30 دقیقه است.

نمودار مقایسه ای روند قیمت هر سفر به ازای 1 کیلومتر و نسبت تقاضا به عرضه در طول شبانه روز در شهر تهران (در این نمودار روند تغییرات قیمتی سفر و نسبت تقاضا به عرضه به صورت 0 و 1 محاسبه شده است.)

مقایسه نمودار اختصاصی تهران با میانگین 10 شهر حاکی از آن است که میانگین قیمت هر سفر به ازای یک کیلومتر در شهر تهران به طور محسوسی بیشتر بوده و بازه زمانی بالا رفتن قیمت در عصر به نسبت طولانی تر بودن ساعات ترافیک عصرگاهی نیز بیشتر است. این نمودار نشان می دهد که شهروندان تهرانی ساعت خروج از محل کار و بازگشت به منزل را در ساعات بیشتری تقسیم می نمایند تا بتوانند مدیریت بهتری بر مقدار ماندن در ترافیک و هزینه سفر داشته باشند. این موضوع در شرایطی است که مدت زمان ترافیک در ابتدای روز کمتر بوده و افراد در ابتدای روز انتخاب های کمتری برای ساعت خروج از خانه دارند.

اطلاعات و نمودارهای این گزارش یاری می نماید تا افرادی که انعطاف پذیری بیشتری در انتخاب زمان سفر در ابتدا و خاتمه روز دارند بتوانند با مدیریت جابه جایی های روزانه خود، ضمن تجربه سفرهایی با قیمت مناسب تر، تا حد امکان به کاهش ترافیک برای جابه جایی های خود و دیگران یاری نمایند.

227227